Z czasem wiele osób zaczyna zauważać, że widzi mniej wyraźnie niż dawniej – obraz staje się rozmazany, światła samochodów oślepiają, a litery w książce zlewają ze sobą. To częsty objaw katarakty, czyli zmętnienia soczewki w oku, które może pojawić się stopniowo i na początku być niezauważalne. W tym artykule wyjaśniamy, skąd bierze się ten problem i jakie są najczęstsze przyczyny zaćmy. Poznasz też sygnały, na które warto zwrócić uwagę, by nie przegapić momentu, w którym warto zgłosić się do specjalisty.

Jak powstaje zaćma?

Zaćma to choroba oczu, która powoduje stopniowe mętnienie soczewki – przezroczystej części oka odpowiedzialnej za skupianie światła i wyraźne widzenie. Gdy staje się ona mniej przejrzysta, światło nie przechodzi przez nią prawidłowo, a obraz, który widzimy, staje się coraz bardziej zamazany. W praktyce oznacza to, że trudniej rozpoznać twarze, czytać, prowadzić samochód czy oglądać telewizję. U wielu osób zaćma rozwija się powoli, dlatego pierwsze objawy – takie jak „widzenie przez mgłę” czy wrażliwość na światło – mogą być przez długi czas ignorowane.

Główna przyczyna zaćmy? Wiek

Najczęstszą przyczyną zaćmy jest po prostu wiek. Wraz z upływem lat soczewka w oku stopniowo traci swoją przejrzystość – można porównać to do szyby, która z każdym rokiem pokrywa się delikatnym nalotem. U większości osób zmiany te zaczynają się po 60. roku życia, choć pierwsze objawy mogą pojawić się już wcześniej. To zupełnie naturalny proces – tak jak siwienie włosów czy osłabienie słuchu. Choć nie da się go całkowicie zatrzymać, można spowolnić rozwój zaćmy, dbając o zdrowie ogólne, chroniąc oczy przed słońcem i regularnie wykonując badania wzroku.

Choroby przewlekłe i styl życia a ryzyko zaćmy

Nie tylko wiek wpływa na rozwój zaćmy – duże znaczenie mają również choroby ogólne i codzienne nawyki. Jednym z najczęstszych czynników ryzyka jest cukrzyca, zwłaszcza jeśli poziom cukru we krwi nie jest dobrze kontrolowany. Cukrzyca może przyspieszać mętnienie soczewki i powodować zaburzenia widzenia. Podobnie działa nadciśnienie tętnicze, otyłość czy palenie papierosów – wszystko to obciąża organizm, a tym samym również oczy. Dlatego tak ważne jest, aby dbać o ogólne zdrowie: mierzyć regularnie ciśnienie, badać poziom cukru, unikać dymu tytoniowego i starać się jeść zdrowo. Nawet proste zmiany w stylu życia mogą pomóc opóźnić rozwój zaćmy.

Czy zaćma jest dziedziczna?

Wiele osób zastanawia się, czy zaćma może być dziedziczna – i rzeczywiście, skłonność do jej występowania może być przekazywana w rodzinie. Jeśli Twoi rodzice lub rodzeństwo mieli zaćmę, istnieje większe prawdopodobieństwo, że i u Ciebie się rozwinie, choć nie jest to regułą. Dziedziczność to tylko jeden z wielu czynników – nie oznacza, że choroba na pewno się pojawi. Warto jednak mieć to na uwadze i nie czekać z badaniem wzroku, zwłaszcza po 50. roku życia. Wczesne wykrycie zmian w soczewce pozwala zaplanować leczenie w dogodnym momencie i uniknąć pogłębiających się problemów ze wzrokiem.

Leki i czynniki zewnętrzne – mało znane przyczyny

Nie wszyscy wiedzą, że niektóre leki i warunki środowiskowe również mogą wpływać na rozwój zaćmy. Przykładem są sterydy – leki stosowane m.in. przy astmie, reumatyzmie czy chorobach skóry. Długotrwałe ich przyjmowanie może przyspieszyć mętnienie soczewki. Ryzyko zwiększają także urazy oka, na przykład uderzenie piłką czy odłamkiem metalu, nawet jeśli miało to miejsce wiele lat temu. Niebezpieczne jest też częste przebywanie na słońcu bez okularów przeciwsłonecznych – promienie UV szkodzą nie tylko skórze, ale i oczom. Jeżeli pracujesz na zewnątrz lub w trudnych warunkach (np. w zakładzie przemysłowym), warto wspomnieć o tym okuliście podczas badania – te informacje pomagają lepiej ocenić ryzyko rozwoju zaćmy.

Zaćma wtórna i zaćma wikłająca – przyczyny

Czasami pacjenci są zaskoczeni, gdy po jakimś czasie od operacji katarakty znów zaczynają gorzej widzieć. W takich sytuacjach może chodzić o tzw. zaćmę wtórną. To nie nowa choroba, ale zmętnienie tylnej części torebki, w której umieszczona została sztuczna soczewka po zabiegu. Na szczęście leczenie jest szybkie i bezbolesne – stosuje się prosty zabieg, który przywraca przejrzystość. Inny typ to zaćma wikłająca, która rozwija się jako powikłanie innych schorzeń oczu, np. jaskry lub zapalenia błony naczyniowej. Choć brzmi to poważnie, przy odpowiednim leczeniu i kontroli specjalisty można skutecznie zapobiegać pogorszeniu wzroku. Ważne, by nie ignorować żadnych zmian widzenia – nawet jeśli operację zaćmy ma się już za sobą.

Jak rozpoznać pierwsze objawy i co robić dalej?

Zaćma rozwija się powoli, dlatego wiele osób przez długi czas nie zauważa, że coś jest nie tak. Typowe objawy to zamglony obraz, trudności z widzeniem po zmroku, nadwrażliwość na światło (np. oślepianie przez reflektory) oraz częsta potrzeba zmiany okularów. Litery zaczynają się rozmazywać, kolory tracą intensywność, a codzienne czynności – takie jak szycie czy prowadzenie auta – stają się coraz trudniejsze. Gdy zauważysz takie sygnały, nie czekaj. Warto zgłosić się na badanie wzroku, najlepiej do specjalisty, który ma doświadczenie w rozpoznawaniu i leczeniu zaćmy. W Tesin Medic Clinic kwalifikacja do zabiegu trwa kilkanaście minut, a terminy są dostępne już w ciągu 1–2 tygodni. Im szybciej podejmiesz decyzję, tym szybciej możesz odzyskać pełen komfort widzenia.

Lista objawów zaćmy – sprawdź, czy występują u Ciebie

Sprawdź, które z poniższych objawów zauważasz u siebie:

  • Obraz wydaje się zamglony lub rozmyty.
  • Trudno mi prowadzić samochód po zmroku.
  • Oślepiają mnie światła – np. lampy uliczne lub reflektory aut.
  • Kolory wydają się mniej wyraźne niż dawniej.
  • Często zmieniam okulary, ale nic nie pomaga.
  • Potrzebuję coraz lepszego światła do czytania.
  • Widzę „jak przez brudną szybę”.

Jeśli zauważasz u siebie 2 lub więcej objawów – warto skonsultować się ze specjalistą.

Czy zaćma boli? – najczęstsze pytania pacjentów

Czy zaćma boli?
Nie – zaćma rozwija się bezboleśnie. Nie powoduje pieczenia, kłucia ani nagłego bólu.

Czy można ją wyleczyć bez operacji?
Nie – obecnie jedynym skutecznym sposobem leczenia zaćmy jest zabieg chirurgiczny.

Czy zabieg boli?
Nie – operacja zaćmy jest wykonywana w znieczuleniu miejscowym, trwa ok. 15 minut i jest całkowicie bezbolesna.

Czy wrócę do domu tego samego dnia?
Tak – po zabiegu pacjent wraca do domu po krótkim odpoczynku.

Czy jesteś w grupie ryzyka zaćmy?

Odpowiedz TAK lub NIE:

  1. Czy masz więcej niż 60 lat?
  2. Czy masz cukrzycę lub nadciśnienie?
  3. Czy ktoś z Twojej rodziny miał operację zaćmy?
  4. Czy palisz papierosy lub paliłeś przez wiele lat?
  5. Czy przebywasz dużo na słońcu bez okularów przeciwsłonecznych?
  6. Czy używasz leków sterydowych (np. na astmę, reumatyzm)?

Wynik:
Jeśli odpowiedziałeś TAK na 2 lub więcej pytań – warto wykonać kontrolne badanie wzroku.

Nie czekaj, aż świat całkiem zniknie za mgłą

Zaćma to choroba, która rozwija się powoli i często przez długi czas pozostaje niezauważona. Jej pierwsze objawy łatwo zrzucić na „zmęczone oczy” albo „naturalne starzenie się”. Tymczasem to właśnie odpowiedni moment, by zareagować. Im szybciej zaćma zostanie rozpoznana, tym łatwiej i bezpieczniej można przywrócić ostrość widzenia.

Jeśli zauważasz u siebie niepokojące objawy, nie zwlekaj. W Tesin Medic Clinic oferujemy szybkie terminy badań, opiekę po polsku i zabiegi refundowane przez NFZ. Skontaktuj się z nami – pomożemy Ci odzyskać wyraźne widzenie i niezależność w codziennym życiu.

📞 Zadzwoń, umów się na konsultację i zobacz świat znowu wyraźnie.