Cukrzyca to choroba, która może przez długi czas nie dawać żadnych objawów ze strony oczu – aż do momentu, gdy pojawia się wyraźne pogorszenie widzenia. Tymczasem wzrok to jeden z narządów najbardziej narażonych na skutki zbyt wysokiego poziomu cukru we krwi, dlatego osoby chore na cukrzycę – zarówno typu 1, jak i typu 2 – powinny regularnie badać oczy, nawet jeśli „widzą dobrze”.
Jak cukier we krwi wpływa na oczy?
Cukrzyca powoduje, że w organizmie przez dłuższy czas utrzymuje się zbyt wysoki poziom glukozy. To właśnie ten stan – hiperglikemia – może uszkadzać drobne naczynka krwionośne, także te w oku. Szczególnie wrażliwa na zmiany jest siatkówka, czyli część oka odpowiedzialna za odbieranie obrazu.
Gdy naczynia w siatkówce stają się kruche, może dochodzić do wycieków, niedotlenienia i powstawania tzw. retinopatii cukrzycowej. Na początku nie daje ona żadnych objawów, ale z czasem może prowadzić do trwałego uszkodzenia wzroku, dlatego tak ważne są regularne kontrole – zanim jeszcze pacjent zacznie odczuwać pogorszenie widzenia.
Jakie są pierwsze objawy problemów ze wzrokiem przy cukrzycy?
Wczesne objawy są zazwyczaj subtelne, dlatego łatwo je zlekceważyć. Do najczęstszych należą:
- widzenie „jak przez mgłę”, szczególnie wieczorem lub przy słabym świetle,
- rozmazane litery podczas czytania lub trudności z ostrością obrazu,
- plamki, mroczki, błyski lub tzw. „pajączki” przed oczami,
- gorsze widzenie po zmroku – np. podczas jazdy samochodem lub rozpoznawania twarzy w cieniu.
Objawy mogą się zmieniać w ciągu dnia – np. widzenie rano jest dobre, a po południu znacznie się pogarsza. To często efekt niestabilnego poziomu cukru we krwi, który wpływa na pracę soczewki i siatkówki. Jeśli zauważysz którykolwiek z tych objawów – nie zwlekaj z wizytą u okulisty.
Czy niski cukier też może szkodzić oczom?
Tak. Nie tylko podwyższony poziom cukru może powodować problemy z widzeniem. Również nagły spadek cukru, czyli hipoglikemia, może wpływać na oczy. W takiej sytuacji może pojawić się:
- zamazany obraz,
- trudność w skupieniu wzroku,
- „czarne plamy” lub zawroty głowy.
Choć są to objawy przemijające, jeśli powtarzają się często, warto skonsultować się z lekarzem. Utrzymujące się zaburzenia widzenia mogą świadczyć o poważniejszych zmianach w oku.
Kiedy osoba z cukrzycą powinna kontrolować wzrok?
Każda osoba z rozpoznaną cukrzycą powinna regularnie badać oczy. Zalecenia są jasne:
- w cukrzycy typu 2 – pierwsze badanie zaraz po diagnozie, a potem raz w roku,
- w cukrzycy typu 1 – pierwsze badanie po 5 latach od rozpoznania, a potem również co roku.
Badania powinny być częstsze, jeśli pacjent choruje dłużej niż 5 lat, ma trudności z utrzymaniem właściwego poziomu cukru lub lekarz stwierdził już wczesne zmiany w oku. Dotyczy to szczególnie osób starszych, u których ryzyko uszkodzenia wzroku jest większe.
Jakie badania mogą uratować wzrok?
Nie trzeba się obawiać – wszystkie badania okulistyczne są bezbolesne i krótkie, a ich wynik może mieć ogromne znaczenie:
- Badanie ostrości widzenia – sprawdzenie, jak dobrze widzisz z bliska i z daleka.
- Badanie dna oka – okulista ocenia stan naczyń w siatkówce. To podstawowe narzędzie w diagnostyce retinopatii cukrzycowej.
- Pomiar ciśnienia wewnątrzgałkowego – pomaga wykryć jaskrę, która długo nie daje żadnych objawów.
Regularne wykonywanie tych badań to najlepszy sposób, by uchronić się przed pogorszeniem widzenia.
Co robić, gdy pojawią się pierwsze niepokojące objawy?
Jeśli widzisz plamki, błyski, zamglony obraz lub masz trudności z widzeniem po zmroku – nie czekaj. Zgłoś się do okulisty jak najszybciej. Wczesna diagnoza zwiększa szansę na zatrzymanie zmian i uratowanie wzroku.
Równocześnie kontroluj poziom cukru we krwi. Skoki glikemii – zarówno w górę, jak i w dół – mogą wpływać na ostrość widzenia i przyspieszać zmiany w oku. Dobra kontrola cukru to podstawa nie tylko ogólnego zdrowia, ale i dobrego widzenia.
Cukrzyca nie musi odbierać wzroku – jeśli reagujesz wcześnie
Wzrok to jedno z najcenniejszych zmysłów. Cukrzyca nie musi go odbierać – pod warunkiem, że kontrolujesz swoje zdrowie i reagujesz na sygnały wysyłane przez organizm.
Pamiętaj:
- badaj oczy przynajmniej raz w roku,
- nie ignoruj objawów takich jak mgła, rozmazany obraz, ciemne plamki czy problemy z widzeniem po zmroku,
- utrzymuj stabilny poziom cukru,
- w razie wątpliwości – zgłoś się na wizytę okulistyczną.
To niewielki wysiłek, który może uratować wzrok i przedłużyć samodzielność na wiele lat. W Tesin Medic Clinic jesteśmy po to, by Ci w tym pomóc.
